Naar de inhoud Naar de hoofdnavigatie
Natuurhistorisch Genootschap in Limburg

Lezing geologie van de Voerstreek

Agenda

Dit gebied is in feite Ardennenvoorland: het is een plateau dat sterk doorsneden is door dalen mét en zonder rivieren. Eigenlijk is dit een dalenlandschap, dat zijn oorsprong vindt in de laatste ijstijd. De ijstijden hebben ons echter nog meer moois achtergelaten, zoals grind die de oer-Maas aanvoerde en een pakket leem dat als löss door de koude noordelijke winden werd afgezet. Maasterrassen wijzen erop dat de Maas verschillende stromingsrichtingen gekend, waarvan duidelijke sporen zijn overgebleven. Opvallend is het grote verschil in landschap en gebruik ervan, tussen het westelijk en het oostelijk deel van het gebied. In het westen verschoof de Maas tijdens de ijstijden van oost naar west en liet een reeks van vlakke rivierterrassen na, met een dik leempakket als afdeklaag: dit vormt prima akkerland waar de meeste woningen in de dorpen geconcentreerd liggen, het is een typisch Haspengouws landschap. Het oosten, vertegenwoordigt nog het “oude” land, dat vooral onderhevig is geweest aan erosieprocessen tijdens de ijstijden. Het is hoger gelegen en dieper ingesneden, er zijn meer hellingen, meer rivieren, meer bronnen, en minder löss. Hier komen vooral weiden voor en de woningen staan er meer verspreid. Het is het bocagelandschap van het Land van Herve. In dit gebied vinden we breed spectrum van geologische lagen, met een enorme geologische tijdspanne, gaande van het Paleozoïcum tot in het Cenozoïcum . We vinden de oudste geologische lagen in het zuidoosten en de jongste in het noordwesten terug. Er komen zandsteenlagen uit het Boven-Devoon, schiefers en kwartsieten uit het Boven-Carboon (Paleozoïcum), groenzand, zachte kalksteen en harde vuursteen uit het Krijt (Mesozoïcum), getuigenstenen uit het Tertiair, grind en leem uit de ijstijd (Quartair) en zelfs nu nog actieve geologische afzettingen, zoals kalktuf voor. Verschillende van de dagzomende gesteenten zijn belangrijke grondstoffen voor de industrie geweest (en zijn het ten dele nog steeds), anderen leverden robuuste bouwstenen zoals Maastrichtersteen, Kunradersteen, Famenniaanzandsteen en Carboonzandsteen: al deze streekeigen bouwmaterialen komen we in tal van historische gebouwen. De ontginning van deze materialen heeft bovendien ontsluitingen of geologische kijkvensters in het landschap achtergelaten, waarvan er verschillende nu als geologische monumenten worden beschermd. De oudste mijnbouwactiviteit in de Euregio Maas-Rijn tenslotte ligt in deze buurt: de prehistorische vuursteenmijnen van Rijckholt. Als vervolg op deze lezing vind in april een excursie plaats.

Organisatie
Kring Heerlen
Plaats
Café Wilhelmina, Akerstraat 166, 6466 HP Kerkrade-West
Spreker(s)
Roland Dreesen & Elza Vandenabeele
Contact
Olaf Op den Kamp
Tijd
Maandag, 09 februari 2015, van 20:00 tot ongeveer 22:30 uur
Toegang
Openbaar
illustratie